Galicia é unha terra de produtos lácteos de boa calidade. Hoxe dedicamos esta publicación ós queixos con Denominación de Orixe Protexida (DOP) e ás empresas galegas que se dedican á súa elaboración e produción. Todos coñecemos a excelencia destes queixos, pero sabemos algo da súa historia? Tamén falaremos diso e na importancia deles historia na historia de Galicia.
Como di o Gadis: “Valoramos o noso e presumimos, ata de can”
QUEIXO TETILLA
SAN SIMÓN DA COSTA
QUEIXO ARZÚA-ULLOA
Comezemos entón cunha degustación destas delicias.
QUEIXO TETILLA
Para que un queixo obteña o Denominación de Orixe Protexida Queixo Tetilla (DOP Queixo Tetilla) debe elaborarse con leite de vaca das razas rubia galega, frisona e/ou pardo-alpina. Este leite debe ser natural e totalmente de vacas saudables que non conteñan costros, conservantes nin medicamentos.
A nivel territorial, tanto a área de produción do leite como a área da produción do Queixo Tetilla abarcan todo o territorio da Comunidade Autónoma de Galicia.
Características
O queixo protexido pola D.O.P. Queixo Tetilla ten unhas características ben definidas. Ten forma cónica ou cónico-convexa, ten unha codia apreciable, delgada e elástica, de menos de 3 mm de grosor, de cor amarelo palla, natural e sen moldes. A pasta no seu interior é suave, cremosa e uniforme, con poucos ollos e distribuída uniformemente, de cor marfil e amarela.
O seu aroma, suave e lixeiramente ácido, recorda á materia prima, así como o seu sabor lácteo, a manteiga, lixeiramente ácida e cun toque de sal. O período mínimo de maduración é de sete días despois de deixar a salmoira. O peso das pezas está entre 0,5 e 1,5 kg.
O D.O.P. O Queixo Tetilla distribúese por toda a xeografía de Galicia, como xa comentamos.
Historia
As fontes máis antigas que citan o Queixo Tetilla datan do século XVIII, máis precisamente do 1753, aínda que este produto lácteo pode ser anterior. Polo tanto, queda por determinar a orixe real. Estas primeiras fontes é unha carta de contido xeral na que o capelán de San Xoán de Torés, no Concello de As Nogais (Lugo), de nome Juan Bermúdez de Novoa, anuncia o envío da seguinte mercadoría ó Marqués de Camarasa para amosar o teu agarimo:
“dos tocinos, una pierna de vaca, media docena de quesos; tres docenas y media de tetillas; tres docenas y media de lenguas de cerdo”
Nese mesmo século, Frei Martín Sarmiento recompilou diferentes expresións de Galicia na súa Colección de voces y frases gallegas, onde cita o queixo que hoxe protexe a DOP Queixo Tetilla.
Na segunda metade do século XIX aparece na documentación o Queixo Tetilla como o queixo galego por excelencia. Coñecíase de varias maneiras segundo a documentación existente (literatura, prensa, guías…):
- queixo tetilla
- queixo de teta
- queixo Illana, xa que gañou moita fama na Feira da Illana.
- queixo de perilla
Entre a documentación do século XIX onde aparece algunha referencia a este produto están os autores L. Martínez de Padín, Ángel Muro e Dona Emilia Pardo Bazán. Mesmo aparece referenciado na O’Shea Guide of Spain and Portugal.
No século XX, apareceu en La guía del buen comer español de Dionisio Pérez e na obra de Álvaro Cunqueiro “Cocina gallega”.
Lenda
No extraordinario Pórtico da Gloria da Catedral de Santiago, protexido polo A UNESCO como Patrimonio da Humanidade, como todo o Casco Antigo, podes ver a escena na que Daniel sorrí á Raíña Esther (Raíña de Sheba , para algúns). Ao parecer, a raíña tiña un tamaño de peito grande e iso, acompañado da mirada de Daniel, non gustou ás autoridades eclesiásticas, que ordenaron reducir o tamaño dos peitos da raíña.
A crenza popular di que foi nese momento cando o pobo galego, para protestar pola decisión do bispo, decidiu dar a algúns dos seus queixos a forma de pezón que teñen actualmente. Desde entón, os queixos de tetilla son outro signo distintivo en Galicia e os peitos mutilados da raíña Esther.
O Queixo de Tetilla non só é un produto esencial da tradición galega, senón que é a historia da nosa terra feita manxar.
AXÚDANOS A SEGUIR ESCRIBINDO
Para aumentar a calidade das nosas publicacións necesitamos máis tempo. Podes axudarnos mercando través de Amazon. Deixámosvos os seguintes que poden resultar útiles e interesantes:
REFERENZAS
Galicia Calidade: Queixo Tetilla
Galicia Calidade: San Simón da Costa
Queixo do Cebreiro: Productores
Queseros: Productores de queso Arzúa Ulloa
Queseros: Productores de queso Cebreiro
Queseros: Productores de queso Tetilla
Queseros: Productores de queso San Simón da Costa
Emilia Parzo Bazán: “Los Pazos de Ulloa”
La Voz de Galicia: Un queso de Moaña con medalla mundial
Campo galego: Os queixos galegos logran 16 medallas nos World Cheese Awards 2018